Burn-out, een veel voorkomend probleem in onze huidige moderne samenleving, komt vaak voort uit een onevenwichtige werk-privébalans. Iedereen herkent wel dat de constante druk om te moeten presteren en aan hoge verwachtingen te voldoen, onze veerkracht op de proef stelt. Dat dit zo nu en dan kan leiden tot zowel emotionele als fysieke vermoeidheid zal niemand ook verbazen. Dit blog wil het grote belang laten zien van een goede balans tussen werk en privé, een balans die fungeert als een soort beschermend schild tegen het ontwikkelen van een burn-out.
Burn-out wordt gekarakteriseerd als een aanhoudende fysieke en emotionele uitputting, met daarbij gevoelens van cynisme en een sterk verminderd gevoel van (persoonlijke) voldoening. De symptomen zijn daarnaast divers, variërend van chronische vermoeidheid, moeilijkheden met een goede nachtrust, depressieve gevoelens en angsten, tot fysieke klachten zoals hoofdpijn en maag-darmklachten. De gevolgen van een burn-out zijn groot, zowel op het individu als op de samenleving, met een flink verminderde productiviteit en stijgende gezondheidszorgkosten als gevolg.
Het vinden van een balans tussen werk en privé is een veelbesproken onderwerp in onze huidige maatschappij en speelt een belangrijke rol in zowel ons professionele als persoonlijke leven. Maar wat is nu de precieze betekenis hiervan?
Een goede werk-privé balans omvat het evenwicht tussen de tijd en energie besteed aan werkgebonden activiteiten (inspanning) en de tijd en energie gewijd aan leven buiten het werk, zoals bijvoorbeeld ontspanning, familie, een eigen passie en zelfzorg. Het gaat om het creëren van een erdeling die zowel in professioneel als privé leven voor een gevoel van voldoening en vervulling zorgt. En dit is moeilijker dan dit op het eerste ogenblik lijkt.
Deze balans kan namelijk niet worden gereduceerd tot een ‘one-size-fits-all’ oplossing. Wat voor de één bevredigend is, kan voor de ander ontoereikend zijn. De ideale verdeling is afhankelijk van iemands individuele behoeften en verlangens. Zo is het voor te stellen dat iemand na een drukke werkweek volledig kan opladen met een klus rond het huis, zoals tuinieren. Terwijl een ander hier absoluut niet aan moet denken en er bij de gedachte alleen al volledig op leegloopt.
Het doorgronden van deze werk-privé balans is dus van groot belang, gezien de directe invloed op iemands kwaliteit van leven. Een positieve balans kan bijdragen aan mentale gezondheid, minder stress en meer voldoening. Een disfunctionele balans kan juist leiden tot uitputting, stress, en uiteindelijk tot burn-out.
Een goede balans is niet alleen belangrijk voor het individu, maar ook voor organisaties of werkgevers. Werknemers die een gunstige balans ervaren zijn over het algemeen gelukkiger, productiever, en trouwer aan hun werkgever. Het stimuleren van een gezonde werk-privé balans draagt zo indirect bij aan het succes van een bedrijf!
Er zijn diverse factoren die kunnen bijdragen aan een ongezonde (disfunctionele) werk-privé balans. Het belangrijk deze oorzaken te herkennen, zodat je er ook wat aan kan doen. Met andere woorden: zodat effectieve strategieën kunnen worden ontwikkeld om het evenwicht te herstellen.
Overwerk is een grote oorzaak van disbalans tussen werk en privé. Het kan ontstaan door een hoge werkdruk, rigide deadlines en een cultuur waarin lange werkuren worden aangemoedigd of zelfs verwacht. Wanneer de tijdsinvestering in werk de overhand krijgt, blijft er weinig ruimte over voor persoonlijke activiteiten, rust en ontspanning.
Bedenk dat stress geen vijand is, maar een waarschuwingssysteem dat bedoeld is om je te helpen alert te blijven en klaar te zijn om gevaar te vermijden.
Ook een angstcultuur kan van invloed zijn op de disbalans. Een angstcultuur is een werkomgeving waarin medewerkers zich voortdurend bedreigd of onveilig voelen, vaak door angst voor straf, ontslag, of negatieve beoordelingen. Dit kan uiteindelijk ook leiden tot stress, een laag moraal, slechte prestaties en een hoog personeelsverloop.
Technologie heeft de werkwereld veranderd. We hebben er allemaal dagelijks mee te maken. Hoewel het vele voordelen biedt, zoals de mogelijkheid om flexibel te werken, kan het ook bijdragen aan een disfunctionele balans tussen werk en privé. Smartphones en laptops maken het mogelijk om altijd en overal te werken, waardoor de grenzen tussen werk en privé vervagen. Dit kan leiden tot het gevoel altijd ‘aan’ te moeten staan en kan resulteren in werkgerelateerde stress, zelfs buiten werktijden.
Er is geen enkele baan die het waard is om je leven voor op te offeren.
Wat hier enigszins op aansluit: een gebrek aan duidelijke grenzen tussen werk en privé. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer men thuis werkt en geen duidelijke scheiding heeft tussen de werkruimte en de leefruimte. Of wanneer je werkgever van je verwacht dat je na werktijden bereikbaar bent en reageert op e-mails en berichten. Zonder duidelijke grenzen is het moeilijk om werk en privé gescheiden te houden.
Ook persoonlijke factoren kunnen een rol spelen. Mensen die perfectionistisch zijn of een hoge mate van verantwoordelijkheidsgevoel hebben, kunnen bijvoorbeeld moeite hebben met het loslaten van werk. Hierdoor worden persoonlijke grenzen overgegaan. Verder kan een laag zelfbeeld of weinig zelfvertrouwen van invloed zijn.
Deze factoren kunnen op zichzelf staan, maar komen vaak ook in combinatie voor, wat kan leiden tot een complex probleem.
Een onbalans tussen werk en privé kan leiden tot chronische stress, wat een van de belangrijkste oorzaken is voor burn-out. De voortdurende spanning tussen werkverplichtingen en persoonlijke behoeften kan resulteren in emotionele, mentale en zelfs fysieke uitputting – de kernsymptomen van burn-out.
Wanneer werk een te groot deel van je leven gaat uitmaken, blijft er minder tijd en energie over voor ontspanning, herstel, sociale activiteiten en zelfzorg. Het onvermogen om los te komen van werk gerelateerde zorgen kan ook leiden tot slaapproblemen, wat de vermoeidheid en het gevoel van uitputting verder verhoogt. Zo raak je op een gegeven moment van de regen in de drup.
Een studie gepubliceerd in het Journal of Occupational and Environmental Medicine concludeerde recent dat werknemers die hier moeite mee hebben een aanzienlijk hoger risico hebben op burn-out. Naast de wetenschap (er zijn veel meer onderzoeken hierover gedaan, met veelal hetzelfde resultaat), horen wij vaak in onze dagelijkse praktijk dat de moeilijkheden met deze balans als een grote oorzaak wordt gezien,
Veel van deze individuen beschrijven hoe de constante druk om te presteren, in combinatie met het gebrek aan tijd voor persoonlijke activiteiten en ontspanning, heeft geleid tot gevoelens van overweldigende uitputting en demoralisatie.
Het herkennen van de signalen van een slechte werk-privé balans is de eerste stap naar het herstellen van evenwicht en het voorkomen van burn-out. Hier zijn enkele belangrijke signalen om op te letten:
Constante vermoeidheid: Wanneer werk alle energie opslokt, kan dit resulteren in chronische vermoeidheid. Je voelt je voortdurend uitgeput, zelfs na het ontwaken uit een nacht slaap.
Verhoogd ziekteverzuim: Chronische stress kan je immuunsysteem aantasten, waardoor je vatbaarder wordt voor ziektes. Als je merkt dat je vaak ziek bent, kan dit een teken zijn van een slechte balans.
Afname van prestaties: Een voortdurende focus op werk kan leiden tot verminderde prestaties op zowel professioneel als persoonlijk gebied. Als je merkt dat je moeite hebt om je te concentreren, fouten maakt of minder productief bent dan normaal dan is het tijd om je af te vragen of je nog wel in balans bent!
Gebrek aan vrije tijd: Als je merkt dat je geen tijd meer hebt voor hobby’s, ontspanning, sociale activiteiten of zelfzorg dan is dit een duidelijk teken.
Prikkelbaarheid: Merk je dat je veel sneller geïrriteerd bent naar anderen. Is je geduld sneller op bij je kinderen en verhef je dan je stem? Komen geluiden en licht veel sterker binnen dan normaal? Dit kan een belangrijk moment zijn om na te denken over jouw balans.
We hebben het gehad over de definities, de oorzaken en de symptomen. Maar wat kan je eigenlijk doen om de balans te herstellen? Lees snel verder!
Het herstellen van een gezonde werk-privé balans vereist zowel zelfbewustzijn als actieve stappen. Hier zijn enkele ideeën die je kan overwegen:
Het is belangrijk om duidelijke grenzen te stellen tussen werk en privé. Dit kan betekenen dat je bepaalde tijden van de dag of week vrijhoudt voor persoonlijke activiteiten en ontspanning, of dat je ’s avonds en in het weekend niet werkt. Hoe duidelijker je van tevoren bent in deze grenzen hoe beter het zal werken. Begin klein, zoals bijvoorbeeld: “in de avond reageer ik niet meer op werk e-mails) en kijk of je vanuit daar langzaam kan uitbreiden.
Begrijpen wat echt belangrijk voor je is, kan je helpen om prioriteiten te stellen en beslissingen te nemen die je helpen een evenwichtige werk-privé balans te bereiken (dit is een belangrijk onderdeel bij Acceptance and Commitment Therapy). Denk aan wat je waarden zijn, zowel op het werk als privé. Streef je naar succes in je carrière? Vind je het belangrijk om tijd door te brengen met je gezin? Wil je je inzetten voor een bepaalde zaak of hobby? Deze waarden kunnen je kompas zijn in het proces van het herstellen van een gezonde balans tussen werk en privé. Ze helpen je in het maken van keuzes en in het stellen van grenzen. Blijf trouw aan wat voor jou belangrijk is, en je zult merken dat je zowel op het werk als thuis meer tevredenheid en voldoening ervaart.
Een goede nachtrust is de motor van herstel. Worstel je hiermee? Probeer een tijdje de 3-2-1-0 methode:
Technologie kan een hulpmiddel zijn, maar het kan ook bijdragen aan een slechte werk-privé balans. Probeer om bewust om te gaan met technologie en zorg ervoor dat je niet altijd ‘aan’ staat. Zet bijvoorbeeld meldingen van bepaalde apps uit of klap de werklaptop na 18.00 uur niet meer open
Misschien een inkoppertje, maar daarom niet minder belangrijk.
Zorg voor voldoende rust en ontspanning, eet gezond, en zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Dit helpt om stress te verminderen en je energieniveau te verhogen. Inspanning hoeft niet erg te zijn, zolang er maar voldoende herstelmomenten zijn.
Bovenstaande suggesties hoef je niet allemaal toe te passen. Zoals we eerder al schreven: kijk wat voor jou werkt om de balans te herstellen of te verbeteren. Begin klein, en breid vanuit daar langzaam uit!
Kan jij wel wat hulp gebruiken bij het herstellen van de balans in jouw leven? Onze coaches / psychologen werken dagelijks met mensen die burn-out zijn geraakt. Plan een vrijblijvende kennismaking of boek een Single Session Coaching afspraak en ontdek wat dit voor jouw leven kan betekenen!
Terug naar alle artikelen Podcast over relaties Onze collega Rosa-Lin Meijer werkzaam bij Hoofdpersoon Psychologie heeft samen met een studiegenoot uit haar studententijd in Groningen
Terug naar alle artikelen Mijn partner wilt geen relatietherapie Relaties kunnen een ware rollercoaster zijn. Het ene moment is alles ontzettend leuk en fijn, terwijl
Terug naar alle artikelen Hoe kom ik van piekeren af? Iedereen piekert weleens. Hoewel het normaal is om af en toe bezorgd te zijn, kan
Terug naar alle artikelen Verlatingsangst? Relatietherapie biedt uitkomst Ben je continu bang dat je partner je ieder moment kan verlaten? Of heb je regelmatig de
Terug naar alle artikelen Beter communiceren met je partner Relaties hebben aandacht, zorg en vooral communicatie nodig om te bloeien en te groeien. Soms is
Terug naar alle artikelen Het terugpakken van zelfregie In ons dagelijks bestaan worden we vaak meegevoerd door de stroom van het leven, in plaats van
Ontvang onze nieuwsbrief met updates, tips en nieuwe inzichten