Om jezelf te kunnen ontwikkelen is het belangrijk dat je regelmatig nieuwe dingen probeert. Treed je buiten je comfortzone, dan gaat er een wereld voor je open. Er ontstaan allerlei nieuwe mogelijkheden en misschien ontdek je wel talenten of interesses waarvan je niet wist dat je ze had. Helaas is het niet altijd even makkelijk om uit je comfortzone te stappen. Veel mensen vermijden het onbekende zo veel mogelijk en worden daarbij gedreven door angst. Wat als het niet lukt? Wat als anderen je zullen veroordelen? Faalangst kan je in je vertrouwde bubbel houden en ervoor zorgen dat je niet vooruitkomt in het leven.
Faalangst is een intense angst om tekort te schieten (in de ogen van anderen). Het kan zich manifesteren op verschillende vlakken, zoals werk, studie, sport of sociale interacties. Mensen die last hebben van faalangst ervaren vaak spanning en stress wanneer ze worden geconfronteerd met taken of situaties waarin ze, terecht of onterecht, denken dat ze moeten presteren.
Er zijn drie veelvoorkomende soorten faalangst:
Dit type faalangst heeft betrekking op angst voor het maken van fouten tijdens intellectuele taken, zoals examens of presentaties.
Mensen met sociale faalangst zijn bang voor negatieve beoordelingen van anderen in sociale situaties. Ze vermijden vaak sociale interacties om confrontatie te voorkomen.
Dit type faalangst doet zich voor bij activiteiten waarbij fysieke vaardigheden en coördinatie nodig zijn, zoals sport of creatieve bezigheden. Mensen met motorische faalangst zijn bang dat ze niet aan de (motorische) verwachtingen kunnen voldoen.
Voorbeelden van kenmerken die bij faalangst kunnen horen, zijn:
Mentale kenmerken:
Fysieke kenmerken:
Gedragsmatige kenmerken:
Faalangst laat niet alleen emotionele littekens achter, maar gooit ook fysiek roet in het eten. Het constant ervaren van angst en stress kan je slapeloze nachten bezorgen, maar daarnaast ook een flinke dosis vermoeidheid, depressie en lichamelijke ongemakken zoals hoofdpijn en maagproblemen. En alsof dat nog niet genoeg is, hakt het op de lange termijn ook in op je zelfvertrouwen, waardoor je zelfwaardering een flinke deuk krijgt.
Op professioneel gebied kan faalangst zorgen dat je waardevolle kansen laat glippen en dat je je eigen potentieel onderschat. Zonde! Ook in het onderwijs kan faalangst de prestaties negatief beïnvloeden en ervoor zorgen dat je jezelf minder goed ontwikkelt. Daarnaast steekt faalangst ook in relaties vaak de kop op. Het kan dan leiden tot terugtrekking en isolatie, wat natuurlijk niet ten goede komt aan de connectie die je met je partner hebt.
Er zijn verschillende zaken die invloed hebben op het ontstaan van faalangst, bijvoorbeeld:
Een negatief zelfbeeld
Heb je al gauw het gevoel dat je niet goed genoeg bent? En dat je faalt als je iets niet goed doet? Een gebrek aan zelfvertrouwen kan leiden tot faalangst. Vaak komt een negatief zelfbeeld voort uit gebeurtenissen uit het verleden. Gepest worden, of het hebben van ouders met extreem hoge verwachtingen, kan bijvoorbeeld van grote invloed zijn op het zelfvertrouwen van een kind.
De druk om te presteren
Het kan zo zijn dat je een druk voelt om te presteren, misschien omdat vrienden, familie of collega’s hoge eisen aan je stellen. Ook kan het zijn dat je de lat voor jezelf wel erg hoog legt. Misschien heb je het gevoel dat je jezelf, om wat voor reden dan ook, moet bewijzen. Faalangst kan dan dus ontstaan vanuit de (vermeende) verwachtingen van anderen.
Leestip: verbeter je zelfbeeld met deze tips
Ik heb in mijn carrière meer dan 9000 schoten gemist. Ik heb bijna 300 wedstrijden verloren. 26 keer werd ik vertrouwd om het winnende schot te maken en miste. Ik heb keer op keer in mijn leven gefaald. En dat is waarom ik slaag.
Gelukkig is faalangst goed te behandelen! Hieronder geven we je een aantal tips.
Vertel je jezelf constant dat je iets niet kunt of dat iets niet gaat lukken, dan is dat hoogstwaarschijnlijk ook wat er gaat gebeuren. Krijg je bijvoorbeeld steeds een black-out als je voor een groep moet spreken, dan overheerst op zo’n moment waarschijnlijk een gedachte als “ik ben zenuwachtig en dan krijg ik altijd een black-out”. En iedere keer wordt die negatieve gedachte weer bevestigd doordat je daadwerkelijk een black-out krijgt, waardoor de faalangst erger wordt.
Gelukkig kun je jezelf aanleren om positiever te denken. Zijn die negatieve gedachten die je hebt eigenlijk wel reëel? Ze brengen je in ieder geval niet vooruit! Wat nou als je voortaan denkt “het is niet erg als ik zenuwachtig ben; ik ben goed voorbereid op deze presentatie dus het komt wel goed”?
Iedere keer dat het vervolgens lukt, krijgt je zelfvertrouwen een flinke boost, waardoor de betreffende taak je steeds makkelijker af zal gaan.
Ben jij iemand die uitstelgedrag vertoont, dan is het goed om daar iets aan te doen. Als je je laat leiden door faalangst, blijf je in je comfortzone hangen. Door uit te stellen geef je jezelf meer tijd om over de angst na te denken, waardoor deze groter wordt en het steeds moeilijker wordt om de stap te zetten. Wacht dus niet te lang en onderneem zo snel mogelijk actie!
Vaak lijkt iets enger en groter dan dat het in werkelijkheid is. Stop met excuses zoeken en ga de uitdaging gewoon aan; je ziet vanzelf wel wat er gebeurt. Blijf je in je comfortzone hangen, dan weet je in ieder geval al dat je niet vooruitkomt.
Telkens als je een angst overwint, hoe klein die ook mag zijn, produceert je brein gelukshormonen. Dit stimuleert je om nóg meer uitdagingen aan te gaan. Het is dus ook prima als je met een ‘kleine’ uitdaging begint, het balletje gaat dan vanzelf rollen.
Sta je voor een uitdaging die je eigenlijk niet zo goed aan durft te gaan, dan is het goed om je af te vragen wat het ergste is dat er kan gebeuren. Meestal valt dit namelijk best mee en als je je hier bewust van wordt, neemt de angst waarschijnlijk direct al wat af.
Daarnaast is het ook goed om voor jezelf te bedenken wat het ‘best case scenario’ is. Wat als dit scenario nou werkelijkheid wordt? Wie zegt dat dat niet gewoon zo kan zijn? Door je hierop te focussen ga je de uitdaging al met een hele andere mindset aan.
Hoe erg is het bovendien nu écht dat je hier en daar een foutje maakt? Iemand die nooit fouten maakt, bereikt ook niets. Dat geldt ook voor het overwinnen van faalangst; ook dat gaat met vallen en opstaan.
Kun je wel wat ondersteuning gebruiken bij het overwinnen van jouw faalangst? Onze ervaren coaches zijn er om je te begeleiden. Neem gauw contact op en ontdek wat we voor je kunnen betekenen.
Terug naar alle artikelen Podcast over relaties Onze collega Rosa-Lin Meijer werkzaam bij Hoofdpersoon Psychologie heeft samen met een studiegenoot uit haar studententijd in Groningen
Terug naar alle artikelen Mijn partner wilt geen relatietherapie Relaties kunnen een ware rollercoaster zijn. Het ene moment is alles ontzettend leuk en fijn, terwijl
Terug naar alle artikelen Hoe kom ik van piekeren af? Iedereen piekert weleens. Hoewel het normaal is om af en toe bezorgd te zijn, kan
Terug naar alle artikelen Verlatingsangst? Relatietherapie biedt uitkomst Ben je continu bang dat je partner je ieder moment kan verlaten? Of heb je regelmatig de
Terug naar alle artikelen Beter communiceren met je partner Relaties hebben aandacht, zorg en vooral communicatie nodig om te bloeien en te groeien. Soms is
Terug naar alle artikelen Het terugpakken van zelfregie In ons dagelijks bestaan worden we vaak meegevoerd door de stroom van het leven, in plaats van
Ontvang onze nieuwsbrief met updates, tips en nieuwe inzichten