De band die tussen jou en je ouders of verzorgers is ontstaan in je eerste levensjaren heeft een grote impact op de rest van je leven. Deze vroege hechting legt namelijk de basis voor je vermogen om emotionele relaties aan te gaan en te onderhouden. Als je als kind veilig gehecht bent, ervaar je sneller een gevoel van vertrouwen en stabiliteit in relaties. Tegelijkertijd kunnen onveilige hechtingspatronen uit de kindertijd zeker de nodige uitdagingen met zich meebrengen. Het begrijpen van deze vroege hechtingsdynamieken is dan ook essentieel voor het ontwikkelen van gezonde relaties. De manier waarop je gehecht bent is bijvoorbeeld van grote invloed op communicatiepatronen. Hieronder lees je hoe dat zit.
Kinderen kunnen zowel veilig als onveilig gehecht raken aan hun ouders of verzorgers. We hebben als baby het natuurlijke verlangen om de nabijheid te zoeken van één of meerdere personen die voor jou van levensbelang zijn; van wie je afhankelijk bent. De verbinding die je met hen maakt is van belang voor een optimale ontwikkeling.
Let wel: onveilige hechting is niet altijd de ‘schuld’ van de ouders of verzorgers. Er zijn meerdere factoren die invloed kunnen hebben op de manier waarop een kind gehecht raakt. Denk bijvoorbeeld aan gezins- en leefomstandigheden, zoals armoede of chronische ziekte. Soms wil een ouder er wel graag zijn voor het kind, maar is hij of zij door onmacht daar niet goed toe in staat.
Er zijn vier verschillende manieren waarop je gehecht kunt raken:
De meeste kinderen in Nederland zijn veilig gehecht. Zij worden over het algemeen gezien, gehoord en begrepen door hun ouders en verzorgers. Verbale en non-verbale signalen van het kind worden goed opgepikt, waardoor vertrouwen wordt opgebouwd. De verzorgers zijn daardoor een veilige haven in de ontwikkeling voor het kind. Kinderen met een veilige hechtingsstijl leren dat ze op zichzelf en anderen kunnen vertrouwen en het vormen en onderhouden van relaties op latere leeftijd gaat hen vaak goed af.
Waren je ouders of verzorgers tijdens jouw opvoeding vaak negatief, afwijzend en niet-sensitief? Of waren één of beide ouders fysiek niet (vaak) aanwezig, al dan niet door onmacht? Dan kun je daardoor een vermijdende hechtingsstijl ontwikkeld hebben. Je hebt dan het gevoel dat je er alleen voor staat. Kinderen met een vermijdende hechtingsstijl richten hun emoties naar binnen en houden anderen het liefst op afstand.
In relaties kunnen mensen met een vermijdende hechtingsstijl terughoudend zijn bij het tonen van emoties en het aangaan van diepe verbindingen. Ze geven de voorkeur aan autonomie en onafhankelijkheid, en het kan moeilijk voor hen zijn om anderen volledig toe te laten.
Als je ouders onvoorspelbaar en inconsequent waren, is de kans groot dat je een ambivalente hechtingsstijl hebt ontwikkeld. Deze stijl ontstaat vaak wanneer verzorgers niet consistent reageren op de behoeften van een kind, misschien wel doordat ze zelf veel aan hun hoofd hebben, zoals geldzorgen of ziekte. Het kan voorkomen dat ouders soms responsief en liefdevol zijn, maar op andere momenten opeens afstandelijk of onvoorspelbaar.
Kinderen met deze hechtingsstijl ontwikkelen vaak een intense behoefte aan bevestiging en geruststelling in relaties. Ze kunnen zich zorgen maken over de beschikbaarheid van anderen en hebben de neiging zich vast te klampen aan hun partners of vrienden.
Is de hechtingsfiguur een bron van angst, maar tegelijkertijd ook van troost? Dan kan er een gedesorganiseerde hechtingsstijl ontstaan bij het kind. Ze vertonen dan vaak tegenstrijdige gedragingen, zoals het zoeken naar nabijheid en vervolgens plotseling afstand nemen.
Deze hechtingsstijl komt vaak voor bij kinderen die zijn misbruikt of verwaarloosd, of wanneer een ouder verslavingsproblematiek heeft. Het kan ook ontstaan als er telkens anders op het kind gereageerd wordt, of als de omgeving van het kind steeds verandert.
In latere relaties kan dit patroon van tegenstrijdig gedrag voortduren. Volwassenen met een gedesorganiseerde hechtingsstijl kunnen bijvoorbeeld moeite hebben met het aangaan van diepe emotionele verbindingen, omdat ze een behoefte aan nabijheid hebben, maar tegelijkertijd de angst voor afwijzing of pijn.
Lees meer over de verschillende hechtingsstijlen.
Er kunnen grote verschillen zitten tussen mensen met een veilige, angstige of vermijdende hechtingsstijl. Deze verschillen komen op verschillende manieren tot uiting in hun communicatiepatronen.
Onze geschiedenis met geliefden vormt onze huidige relaties. In momenten van ontkoppeling, wanneer we niet veilig kunnen omgaan met onze geliefde, keren we van nature terug naar de manier van omgaan die we als kind hebben aangenomen, de manier van omgaan die ons in staat stelde om onze ouder vast te houden, tenminste op een minimale manier.
Mensen met een veilige hechtingsstijl hebben een natuurlijke neiging tot openheid. Ze voelen zich comfortabel bij intimiteit en zijn in staat hun behoeften op een duidelijke en respectvolle manier te uiten. In hun communicatie stralen ze vertrouwen uit en ze kunnen op een empathische manier luisteren naar de behoeften van anderen.
Communicatiestijl: Open, eerlijk en empathisch. Ze delen gemakkelijk hun gedachten en gevoelens en kunnen goed omgaan met de emoties van henzelf en anderen.
Voor mensen met een angstige hechtingsstijl kan het uiten van behoeften een uitdaging zijn. Ze verlangen naar nabijheid maar zijn tegelijkertijd bang voor afwijzing. Dit kan leiden tot een communicatiestijl die soms tegenstrijdig is, met wisselende momenten van toenadering en terughoudendheid.
Communicatiestijl: Wisselend tussen intense nabijheid en afstand. Soms uiten ze hun behoeften op een dwingende manier, terwijl ze op andere momenten zich terugtrekken uit angst voor afwijzing.
Mensen met een vermijdende hechtingsstijl hechten waarde aan onafhankelijkheid. Ze vermijden vaak diepe emotionele verbindingen en hebben een communicatiestijl die neigt naar afstandelijkheid, met een voorkeur voor oppervlakkige gesprekken.
Communicatiestijl: Gereserveerd en onafhankelijk. Ze hebben moeite om emoties te delen en geven de voorkeur aan feitelijke en oppervlakkige gesprekken.
Kom je iemand tegen die op een andere manier gehecht is dan jij, dan is het maar de vraag of jullie communicatiestijlen wel matchen. Soms gaat dit gewoon goed, maar het kan ook leiden tot miscommunicatie en verwarring.
Iemand die angstig gehecht is kan soms overweldigd raken door een veilige hechter. Deze zoekt namelijk verbinding en toont makkelijk zijn of haar emoties, terwijl de angstige hechter afwisselt tussen verlangen naar nabijheid en angst voor afwijzing. Dit kan leiden tot misverstanden en frustraties.
Een veilige gehecht persoon kan goed omgaan met autonomie, maar de vermijdende hechter heeft soms de neiging om te veel afstand te creëren. Iemand met een vermijdende hechtingsstijl mag leren meer open te staan voor emotionele verbinding, terwijl een veilig gehecht persoon zich mag realiseren dat niet iedereen hetzelfde comfort ervaart bij nabijheid.
De angstige hechter verlangt naar nabijheid, terwijl iemand die een vermijdende stijl heeft, terughoudend is. Dit kan leiden tot de welbekende dans van aantrekken en afstoten, waarbij beide partners worstelen met hun eigen behoeften en angsten.
Gelukkig zijn hechtingsstijlen veranderbaar, ondanks dat het best lastig is om de bijbehorende patronen te doorbreken. Je kunt hier het beste de hulp van een professional voor inschakelen. Er zijn verschillende therapieën die waardevol hiervoor zijn; zoals EFT relatietherapie.
Bij deze vorm van therapie leer je behoeften naar elkaar uit te spreken, waardoor de hechtingsband versterkt kan worden. Zo ontstaat er een nieuwe verbinding en wordt er meer betrokkenheid tussen jou en je partner gecreëerd.
Plan eenvoudig een kosteloze kennismaking in bij één van onze relatietherapeuten!
Terug naar alle artikelen Podcast over relaties Onze collega Rosa-Lin Meijer werkzaam bij Hoofdpersoon Psychologie heeft samen met een studiegenoot uit haar studententijd in Groningen
Terug naar alle artikelen Mijn partner wilt geen relatietherapie Relaties kunnen een ware rollercoaster zijn. Het ene moment is alles ontzettend leuk en fijn, terwijl
Terug naar alle artikelen Hoe kom ik van piekeren af? Iedereen piekert weleens. Hoewel het normaal is om af en toe bezorgd te zijn, kan
Terug naar alle artikelen Verlatingsangst? Relatietherapie biedt uitkomst Ben je continu bang dat je partner je ieder moment kan verlaten? Of heb je regelmatig de
Terug naar alle artikelen Beter communiceren met je partner Relaties hebben aandacht, zorg en vooral communicatie nodig om te bloeien en te groeien. Soms is
Terug naar alle artikelen Het terugpakken van zelfregie In ons dagelijks bestaan worden we vaak meegevoerd door de stroom van het leven, in plaats van
Ontvang onze nieuwsbrief met updates, tips en nieuwe inzichten