Emotieregulatie: leren omgaan met onze gevoelens
Terug naar alle artikelen Wat zijn emoties en waarom zijn ze belangrijk? Emoties ervaren we iedere dag. Ze vertellen ons wat er vanbinnen gebeurt en
16 september 2025
Geen reacties
Iedereen kent ze wel: die momenten waarop je partner iets zegt of doet, soms iets kleins of ogenschijnlijk onschuldigs, en je ineens uit je slof schiet. Of juist bevriest. Je voelt je afgewezen, machteloos, alleen. Je weet ergens dat je reactie misschien niet in verhouding is tot de situatie, maar toch: het raakt je diep. Hoe kan dat?
We dragen allemaal emotionele pijnplekken met ons mee. Het zijn innerlijke, vaak kwetsbare plekken die ergens in ons leven zijn ontstaan. Soms in eerdere liefdesrelaties, maar meestal al veel eerder (in de kindertijd), in het contact met ouders of andere belangrijke hechtingsfiguren. Pijnplekken raken aan onze diepste menselijke verlangens: gezien worden, erbij horen, veiligheid, liefde. En ze zijn verbonden aan de angst dat we dat allemaal kunnen kwijtraken.
Wanneer aan deze plekken wordt geraakt, raken we emotioneel uit balans. Alsof iemand per ongeluk op een blauwe plek drukt: het is pijnlijk, zelfs als de aanraking mild was. In relaties is dat vaak het moment waarop het liefdevolle contact verdwijnt en partners verstrikt raken in terugkerende negatieve patronen.
Onder elk conflict ligt de stille vraag: ‘Ben ik nog belangrijk voor jou?'
Het kan iets kleins zijn: een nonchalante opmerking, een vergeten afspraak, een geïrriteerde blik. Op sommige dagen merk je het nauwelijks op. Maar op andere momenten voelt het alsof de grond onder je voeten verdwijnt. Dat is het moment waarop een oude wond opnieuw wordt aangeraakt. En precies daar ligt de sleutel tot begrip. Niet alleen van jezelf, maar ook van je partner.
Zo’n pijnplek ontstaat niet zomaar. Vaak gaat het om situaties waarin vroeger, op beslissende momenten, niet aan een belangrijke emotionele behoefte werd voldaan. Misschien voelde je je als kind regelmatig alleen, of werd je in een eerdere relatie emotioneel buitengesloten. Soms ontstaan deze pijnplekken zelfs in de huidige relatie: bijvoorbeeld toen je je kwetsbaar voelde en je partner er emotioneel niet voor je kon zijn.
Wanneer je pijnplek wordt geraakt, is de emotionele reactie vaak hevig. Het lichaam gaat in de alarmstand. Je ademt sneller, je hart bonkt, je spieren spannen zich aan. In je hoofd stormt het: “Zie je wel, ik ben weer alleen”, “Ik ben niet belangrijk voor jou”, “Ik doe het nooit goed genoeg.”
Wat dit allemaal extra ingewikkeld maakt, is dat pijnplekken elkaar vaak oproepen. Jouw heftige reactie op wat je partner doet, raakt op zijn of haar beurt weer een gevoelige plek bij hem of haar. En voor je het weet, zitten jullie samen vast in een patroon van verdediging, verwijt of terugtrekking. Wat ooit begon als een poging om verbinding te herstellen, eindigt in afstand of strijd.
Stel je voor: jij voelt je afgewezen omdat je partner je weinig aandacht geeft na een drukke werkdag. Jij reageert fel, misschien verwijtend. Jouw partner voelt zich door jouw toon op zijn beurt bekritiseerd en trekt zich terug. En daarmee bevestigt hij onbedoeld jouw gevoel van afwijzing, terwijl hij zelf worstelt met de angst om te falen in de relatie. En zo draaien jullie samen in cirkeltjes.
Vaak weten we niet precies waar onze pijnplekken liggen. We merken het alleen aan de emotionele uitbarsting of aan onze neiging om dicht te klappen. Maar door stil te staan bij wat je voelt in zulke momenten, kun je jezelf beter leren begrijpen en daarmee ook je relatie verrijken.
Een paar vragen die je kunnen helpen om je eigen reactie te onderzoeken:
Wat was de directe aanleiding: wat werd er gezegd of gedaan?
Wat voelde ik op dat moment in mijn lijf? Denk aan fysieke signalen zoals druk op de borst, een brok in je keel, gespannen schouders.
Wat dacht ik op dat moment? Wat vertelde ik mezelf?
Wat deed ik vervolgens? En hoe reageerde mijn partner daarop?
Welk gevoel of gedrag riep ik daarmee bij mijn partner op?
Het antwoord op die laatste vraag is vaak confronterend: de kans is groot dat jij in jouw reactie per ongeluk ook zijn of haar pijnplek hebt geraakt. En daar zit ook de uitnodiging: om elkaar beter te leren begrijpen, en samen met mildheid te kijken naar wat er eigenlijk écht speelt onder de oppervlakte.
De sleutel tot verandering ligt in het durven delen van je pijnplek, zonder verwijt. Dat vraagt moed én een dosis zelfinzicht. In plaats van te zeggen: “Jij bent er nooit voor mij!”, kun je proberen te zeggen: “Wanneer je wegloopt terwijl ik me kwetsbaar voel, komt er bij mij een oud gevoel van eenzaamheid omhoog.”
Door deze kwetsbare laag toe te voegen aan je communicatie, nodig je je partner uit om anders te luisteren. Niet vanuit verdediging, maar vanuit herkenning. Zo ontstaat er ruimte voor empathie, troost en hernieuwde verbinding.
In plaats van alleen te reageren op zichtbare gedrag en emoties zoals boosheid, terugtrekking, kritiek, kunnen we leren luisteren naar de pijn onder de emoties en het gedrag. Wat probeert je partner je eigenlijk te vertellen met zijn of haar reactie? Welke behoefte ligt daaronder verscholen?
Empathie begint met het vermogen om verder te kijken dan de woorden. Niet alles wat pijnlijk is, is bedoeld om jou te kwetsen. Vaak is het een roep om verbinding, in een taal die we allebei nog niet goed beheersen.
Wil je samen beter leren omgaan met terugkerende patronen, en weer écht in contact komen met elkaar? Bij Hoofdpersoon Relatietherapie helpen we jullie om de onderliggende pijnplekken te begrijpen en de verbinding te herstellen.
Terug naar alle artikelen Wat zijn emoties en waarom zijn ze belangrijk? Emoties ervaren we iedere dag. Ze vertellen ons wat er vanbinnen gebeurt en
Terug naar alle artikelen Wat doen je gedachten met stress? Iedereen maakt het wel eens mee: je ligt in bed, wordt wakker van een geluid
Terug naar alle artikelen Verwijzing voor de GGZ Als je merkt dat het niet zo lekker met je gaat en je overweegt om hulp te
Terug naar alle artikelen De kunst van nee zeggen Elke keer dat je ‘ja’ zegt tegen iets, zeg je eigenlijk ‘nee’ tegen iets anders. Iedereen
Terug naar alle artikelen Welke factoren beïnvloeden seksualiteit? In relaties en seksualiteit draait het niet alleen om biologie, maar ook om context. Onze omgeving, stemming
Terug naar alle artikelen Waarom is nee zeggen zo moeilijk? Nee zeggen voelt soms lastig, zeker als je bang bent iemand teleur te stellen of