Iedereen heeft overtuigingen over zichzelf, of ze nu positief of negatief zijn. Deze overtuigingen zijn vaak zo diepgeworteld dat ze een integraal onderdeel van ons zelfbeeld vormen. Maar hoe ontstaan deze overtuigingen, en waarom lijken negatieve overtuigingen zo moeilijk te veranderen? Dit komt door een verschijnsel dat bekend staat als selectieve waarneming en een selectief geheugen. In deze blogpost schrijven we meer over deze processen en hoe ze je zelfbeeld beïnvloeden.
Je overtuigingen vormen je realiteit; verander je overtuigingen, en je verandert je leven.
Selectieve waarneming is het fenomeen waarbij we geneigd zijn om alleen die informatie op te merken en te onthouden die past bij onze bestaande overtuigingen. Stel je voor dat je een negatieve overtuiging over jezelf hebt zoals “ik doe er niet toe.” Complimenten die je krijgt, passen niet in dit beeld, waardoor je ze waarschijnlijk niet eens opmerkt, ze negeert, of ze afzwakt totdat ze geen waarde meer hebben. Aan de andere kant, als je iets negatiefs over jezelf denkt en er gebeurt iets dat dit bevestigt, zul je dat juist wel opmerken en er veel waarde aan hechten. Dit versterkt je negatieve zelfbeeld verder.
Dit mechanisme zorgt ervoor dat je steeds meer bewijs verzamelt dat je negatieve overtuigingen bevestigt, terwijl positieve ervaringen nauwelijks worden opgemerkt. Je brein is als het ware getraind om vooral aandacht te besteden aan informatie die aansluit bij wat je al denkt te weten.
Om te begrijpen hoe vooroordelen en een negatief zelfbeeld zich vormen, is het belangrijk om te kijken naar hoe ons geheugen werkt. Vanaf de geboorte worden we overspoeld met informatie en indrukken, die allemaal een plek krijgen in ons geheugen. Ons brein ordent deze informatie op een manier die vergelijkbaar is met een archiefkast. Verschillende ervaringen worden in ‘dozen’ gestopt, elk voorzien van een label. Zo bevat de doos met het label ‘hond’ alle herinneringen en ervaringen met honden, ongeacht het ras.
Ditzelfde proces geldt voor ons zelfbeeld. Als je een negatief zelfbeeld hebt, dan zit de doos met het label ‘zelfbeeld’ vol met negatieve ervaringen. Positieve ervaringen die niet bij dit negatieve beeld passen, worden genegeerd of als onbelangrijk gezien. Ze komen dus niet in deze doos terecht.
Naast selectieve waarneming, speelt ook een selectief geheugen een grote rol in het in stand houden van je zelfbeeld. Je onthoudt vooral de situaties die aansluiten bij je bestaande overtuigingen, en deze situaties herhaal je vaak in gedachten. Alles wat hier niet bij past, wordt vaak genegeerd of als onbelangrijk bestempeld.
Dit betekent dat je archiefkast, specifiek de doos met je zelfbeeld, vooral gevuld is met negatieve ervaringen. Deze doos raakt steeds voller, terwijl positieve ervaringen nauwelijks een plek krijgen. Je bent al jaren bezig met het verzamelen van nieuwe informatie die je bestaande overtuigingen bevestigt.
Hoewel het onmogelijk is om je huidige ‘dozen’ zomaar de archiefkast uit te gooien, kun je wel nieuwe dozen toevoegen. Een doos voor een positief zelfbeeld, bijvoorbeeld. Dit vereist echter wel bewust werk. Je moet actief op zoek gaan naar positieve informatie en deze bewust opslaan. Dingen die je nu als ‘normaal’ beschouwt, kunnen eigenlijk behoorlijk positief zijn en verdienen een plek in deze nieuwe doos.
Door je aandacht te richten op wat je goed doet en deze ervaringen op te slaan in je geheugen, kun je langzaam beginnen met het vullen van je doos met positieve ervaringen. Dit is een cruciale stap in het opbouwen van een gezonder en realistischer zelfbeeld.
Als je merkt dat negatieve overtuigingen je dagelijks leven beheersen en je zelfbeeld beïnvloeden, kan een coachingsgesprek een krachtige stap zijn naar verandering. Plan hieronder direct een afspraak
Terug naar alle artikelen Welke factoren beïnvloeden seksualiteit? In relaties en seksualiteit draait het niet alleen om biologie, maar ook om context. Onze omgeving, stemming
Terug naar alle artikelen Waarom is nee zeggen zo moeilijk? Nee zeggen voelt soms lastig, zeker als je bang bent iemand teleur te stellen of
Terug naar alle artikelen Hoe helpt ademhaling stress te verminderen? In onze drukke levens hebben we vaak te maken met momenten van stress. Je ademhaling
Terug naar alle artikelen Hoe herken je langdurige stress? Het is voor iedereen anders hoe je lichaam signalen afgeeft bij langdurige stress. Zowel mentaal als
Terug naar alle artikelen Goed genoeg ouderschap Wat is ‘goed genoeg’ ouderschap? De term “goed genoeg ouderschap” verwijst naar een opvoedingsstijl waarin ouders streven naar
Terug naar alle artikelen Oorzaken van stress Stress is een bekend fenomeen dat velen van ons dagelijks ervaren bijvoorbeeld op het werk of in de
Ontvang onze nieuwsbrief met updates, tips en nieuwe inzichten
Wij zijn telefonisch bereikbaar op werkdagen tussen 9.00 uur en 13.00 uur.
