Emotieregulatie: leren omgaan met onze gevoelens

Sommige mensen zijn van nature gevoeliger voor prikkels of ervaren emoties intenser. Dit kan te maken hebben met de werking van de hersenen en de manier waarop stresssystemen reageren. Bij een hoge gevoeligheid (hooggevoeligheid of prikkelgevoeligheid) kunnen emoties sneller en heftiger binnenkomen, waardoor reguleren moeilijker wordt.het gas uitstaat of de deur op slot zit.

De manier waarop je als kind leert omgaan met emoties heeft grote invloed. Wanneer er weinig aandacht was voor gevoelens, of wanneer emoties werden afgekeurd of genegeerd, leer je vaak niet hoe je emoties kunt herkennen en uiten. Een veilige hechting, waarbij ouders of verzorgers troost, steun en erkenning geven,  helpt bij het ontwikkelen van gezonde emotieregulatie. Een onveilige hechting kan dit juist bemoeilijken.

Heftige gebeurtenissen zoals verlies, mishandeling, verwaarlozing of pesten kunnen ervoor zorgen dat emoties overweldigend aanvoelen. Ook langdurige stress, bijvoorbeeld door een instabiele thuissituatie of hoge druk op werk of school, kan je emotionele balans verstoren. Het stresssysteem raakt overbelast, waardoor je sneller uit evenwicht raakt en minder grip hebt op je gevoelens.

Emotieregulatieproblemen komen vaak voor in combinatie met psychische klachten. Bij angst of depressie bijvoorbeeld blijven negatieve emoties zoals piekeren, somberheid of spanning lang hangen. Bij ADHD kan impulsiviteit een rol spelen, terwijl bij persoonlijkheidsproblematiek emoties intens en wisselend kunnen zijn. In zulke gevallen versterken de klachten en de emotieregulatieproblemen elkaar vaak.

Ook lichamelijke omstandigheden kunnen invloed hebben op hoe je emoties reguleert. Denk aan hormonale schommelingen (bijvoorbeeld in de puberteit, zwangerschap of overgang), schildklierproblemen of andere lichamelijke ziekten. Daarnaast spelen slaapgebrek, ongezonde voeding en te weinig beweging een rol: als je lichaam uit balans is, ben je emotioneel vaak kwetsbaarder en prikkelbaarder.